ZEKÂT VE FİTRE HAKKINDA ÖZET BİLGİLER

ZEKÂT VE FİTRE

ZEKÂTA DAİR GENEL BİLGİLER

1. Zekât vermek; Müslüman olan, aklı başında ve buluğa ermiş ve nisap miktarı mala sahip herkese farzdır.
2. Zekât zamanında verilmelidir. Ama mecbur durumlarda daha sonraya da ertelenebilir. Ya da o gün imkân yoksa borç alınarak da verilebilir. İhtiyaç olması durumunda vaktinden önce de verilir.
3. Hem teşvik olması hem de farz bir hususun insanlara da hatırlatılması açısından aşikare verilebilir. Ama ihtiyaç sahibi olduğu bilinen kişiye, incinmemesi için, zekat olduğunu söylememek daha güzel olur. Yine akrabalar arasında da zekat olduğunu söylememek daha hoştur.
4. Zekât verilen kişinin aldığı şeyin Zekât olduğunu bilmesi, fakir değilse iade etmesine, dolayısıyla zekâtın hak sahibine ulaşmasına vesile olur.
5. Zekât malı temizler. Şöyle ki başkalarının bizim malımızda gözü varsa ona engel olur. Veya malımıza istenmeden karışabilecek olan haksız şeyleri temizler. Zira insan hata edebilen bir varlıktır.
6. Zekât, nisap miktarına ulaşan mal, para ve değerli eşya, ticaret malı, tarım ürünleri ve madenlerden verilir. Burada üzerinden bir yıl geçen mal ve para, zekâta tabidir. Üzerinden bir yıl geçmeyen mallardan zekât vermeye gerek yoktur.
7. Zekât, vekâlet aracılığıyla da dağıtılabilir. Başkasına ait birinin zekât borcu, onun adına ödenebilir.
8. İhtiyaç sahibini araştırıp bulmak, zekât vermekle mükellef kişinin sorumluluğundadır.
9. Zekât, yakındaki ihtiyaç sahiplerinden başlayarak dağıtılmalıdır.

NELERDEN ZEKÂT VERMEYE GEREK YOKTUR?

1. Oturulan evler.
2. Ev ve işte kullanılan arabalar.
3. Ev eşyaları, elbiseler ve kişisel ihtiyaçlar.
4. Yıllık yiyecek, giyecek, yol, sağlık ve eğitim gibi temel ihtiyaçları karşılayacak olan para.
5. İş yeri için temel demirbaşlar, kitaplar ve aletler.
6. Değeri artmayan ve ticaret için de kullanılmayan her türlü mal.
7. Kaybolan veya çalınan şeyler.
8. Ödenmesi mümkün görülmeyen alacaklar.
9. Evcil hayvanlar. Bunlar varlık olarak kabul edilmezler. Onun için hesaba da katılmazlar.
10. Şafilere göre aşırıya kaçmayan ziynet eşyası altın ve değerli şeyler zekata tabi değildir. Ama 818 gramı aşan ziynet de zekata tabidir. Hanefilerde ise nisaba ulaşan her türlü ziynet ve takıdan zekat vermek gerekir.

ZEKÂT NELERDEN VERİLİR?

1. Temel ihtiyaçlardan artan ve nisabına ulaşan tüm para, mal ve değerli eşya.
2. Borçlunun kabul ettiği ve belgesi olan alacaklar.
3. Maksadı ne olursa olsun biriktirilen paralar.
4. Altın, gümüş ve diğer değerli mallar.
5. Ticari maksatla beslenen hayvanlar.
6. Ticaret maksadıyla kullanılan her türlü gayrimenkul.
7. Tarla, hayvan veya gayrimenkullerin kiraları. Eğer bunlar alınır satılırsa, değerleri üzerinden bir yıl geçtiğinde Zekât verilir.
8. Hisse senetleri.

ZEKÂT KİMLERE VERİLİR?

1. Ödeme gücü olmayan borçlulara.
2. İhtiyaç sahipleri ve fakirlere.
3. Yolda kalmış ve memleketine ulaşma imkânı olmayan kişilere.
4. İhtiyaç sahibi olan kardeş ve yeğenlere, onların eşleriyle çocuklarına.
5. İhtiyaç sahibi kayınvalideye ve kayınpedere.
6. Muhtaç durumdaki amca, hala, dayı, teyzeye, diğer akrabalara ve bunların çocuklarına.

ZEKÂT KİMLERE VERİLMEZ?

1. Anne, baba, dede ve ninelere.
2. Çocuklara ve torunlara.
3. Eşine.
4. Zenginlere.
5. Bakımı üstlenilen kişilere.
6. Gelin ve damada.
7. Gayrimüslimlere.

FİTRE (FITIR SADAKASI) HAKKINDA GENEL BİLGİLER

1. Fitrede zenginliğin üzerinden bir sene geçmesi gerekmez.
2. Hanefilere göre fitrede de nisaba ulaşma şartı aranır. Hanefiler dışındaki mezheplere göre temel ihtiyaçlarını karşılayan herkesin fitre vermesi gerekir yani nisap şartı aranmaz. Ve Hanefiler dışındaki mezheplerde göre fitre farzdır.
3. Fitrenin kime verilip kime verilmeyeceği, zekattaki gibidir. 

Hazırlayanlar: Turgut Akyüz, Mustafa Kasadar, Ahmet Başaran Manav, M. Fatih Turan ve Yunus Araz